ZIMBABWE’NIN EN YETENEKLI TAŞ OYMACILARINDAN BIRI OLARAK KABUL EDILEN MADAMOMBE, HEYKELLERINDE GURUR, OTORITE, ENERJI, ÇABA, HÜZÜN, ŞEFKAT VE MIZAH GIBI DUYGULARI, ŞIIRSEL BIR NETLIKLE ORTAYA KOYMUŞTUR. AĞIRLIKLI OLARAK SERT SIYAH SERPANTIN TAŞINI KULLANMIŞ VE TAŞIN DIŞ YÜZEYINI FARKLI DOKULAR OLUŞTURMAK IÇIN CILALI YÜZEYLERLE KONTRAST YARATMIŞTIR. BU TEKNIK, ESERLERINE HEM GÖRSEL HEM DE DOKUSAL BIR DERINLIK KAZANDIRMIŞTIR. COLLEEN MADAMOMBE’NIN ESERLERI HEM KÜLTÜREL HEM DE SANATSAL BIR HAZINE OLARAK BILINMEKTEDIR

ZIMBABVE'NIN BÜYÜLEYICI TAŞ HEYKEL GELENEĞINI DÜNYAYA TANITAN LOVEMORE BONJISI, 1985 YILINDA DÜNYAYA GELDI. BONJISI’NIN ESERLERINDE KULLANDIĞI SPRINGSTONE VE COBALT, DOĞANIN GÜCÜNÜ VE TAŞIN ESTETIK ZERAFETINI MÜKEMMEL BIR UYUMLA BIR ARAYA GETIRIR. ÖZELLIKLE KESKIN AÇILAR, PÜRÜZSÜZ UZUN BOYUNLAR VE GERÇEĞE YAKIN YÜZ IFADELERI BONJISI’NIN ESERLERINI BENZERSIZ KILAR. HER HEYKEL, HEM GELENEKSEL SHONA SANATINA SAYGI DURUŞUNDA BULUNUR HEM DE MODERN BIR DOKUNUŞLA IZLEYICIYI KENDINE ÇEKER. SANAT ELEŞTIRMENLERININ “SHONA SANATININ MICHELANGELO’SU” OLARAK ADLANDIRDIĞI BONJISI’NIN ESERLERI; ALMANYA, HOLLANDA, AVUSTRALYA, ABD VE KORE GIBI SANATIN ZIRVE NOKTALARINDAKI MÜZELERDE SERGILENIYOR VE DÜNYA ÇAPINDA PRESTIJLI KOLEKSIYONLARDA YER ALIYOR.

RICHARD ROSANI, SHONA HEYKEL GELENEĞININ DERINLIKLERINDEN BESLENEN VE BU SANATI MODERN BIR YORUMLA YENIDEN ŞEKILLENDIREN BIR USTADIR. ROSANI'NIN ESERLERI, TOPLUMUN IÇINDEKI ILIŞKILERI VE GÜNLÜK YAŞAMIN OLAYLARINI TAŞ ÜZERINDE YANSITIR. AŞK, DOSTLUK, ANNE-ÇOCUK BAĞLARI GIBI EVRENSEL TEMALARI IŞLEYEN HEYKELLERI, IZLEYICIYI DERIN BIR DUYGUSAL YOLCULUĞA ÇIKARIR. ESERLERINDEKI BENZERSIZ ÇIZGILER VE DETAYLAR, ONUN ORIJINALLIĞINI VE YARATICILIĞINI ORTAYA KOYAR; BU DA TAKLIT EDILMESINI NEREDEYSE IMKÂNSIZ KILAR. ESERLERI, İNGILTERE, AMERIKA BIRLEŞIK DEVLETLERI, AVUSTURYA, ALMANYA, BELÇIKA, HOLLANDA, FRANSA, İTALYA VE GÜNEY AFRIKA'DA SERGILENDI VE BÜYÜK BEĞENI TOPLAMIŞTIR. BUNA RAĞMEN, ROSANI , ALÇAKGÖNÜLLÜ KIŞILIĞIYLE TANINMIŞ VE MEDYADAN UZAK DURMAYI TERCIH ETMIŞTIR. GENÇ YAŞTA HAYATINI KAYBEDEN ROSANI , GERIDE BIRAKTIĞI ESERLERLE SHONA HEYKEL SANATININ SESSIZ DEHASI OLARAK ANILMAYA DEVAM EDIYOR

BENHURA , 1968 YILINDA DOĞMUŞTUR. SOSYAL BILINÇLI, GÜÇLÜ AILE DEĞERLERI OLAN DOĞA AŞIĞI VE KORUYUCUSUDUR VE TÜM BU NITELIKLERII HEYKELLERINDE BELIRGINDIR. SANATÇININ HEYKELLERI CESUR VE CÜRETKARDIR, HEM FIZIKSEL HEM DE DUYGUSAL OLARAK DENGEYI VE HAREKETI ETKILEYICI BIR ŞEKILDE YAKALAR. BASIT AMA GÜÇLÜ FIKIRLERI IFADE EDER. DOMINIC BENHURA ,AVUSTRALYA, BELÇIKA, HOLLANDA, ALMANYA VE AMERIKA'DAKI SERGILERIYLE ZIMBABVE HEYKELININ EN ILERI NOKTALARINDAN KABUL EDILIR.

FRANK MCEWEN, BERNARD TAKAWIRA'YI ŞU ŞEKILDE TANIMLIYOR: "JOHN'UN KÜÇÜK KARDEŞI, YARATICILIK IÇIN INCE BIR IÇGÜDÜYE SAHIP OLMASININ YANI SIRA, TOPLUMDA SANATIN GERÇEK KONUMUNU EN BERRAK ŞEKILDE ANLAYAN, ENTELEKTÜEL AÇIDAN ILERI DÜZEYDE BIR DÜŞÜNÜR." BERNARD TAKAWIRA OKULDAN AYRILDIKTAN SONRA HÜKÜMETE TARIM DANIŞMANI OLARAK EĞITIM ALDI, ANCAK AĞABEYI TARAFINDAN OYMAYA BAŞLAMASI TEŞVIK EDILDI. SONUÇ OLARAK, BOŞ ZAMANLARININ TAMAMINI HEYKELTIRAŞLAR TOPLULUĞUNDA GEÇIRMEYE BAŞLADI. HEYKEL, HAYATINDA KÜÇÜK BIR ILGI ALANI OLMAKTAN ZIYADE, KISA SÜREDE BASKIN BIR ÖNEME SAHIP BIR ROL ÜSTLENDI VE 1977'DE HÜKÜMETTEKI IŞINI BIRAKIP TAM ZAMANLI HEYKEL YAPMAYA BAŞLADI. BERNARD TAKAWIRA'NIN HEYKELININ VE YÖNTEMININ BELKI DE EN ÇARPICI YÖNÜ, FIKIRLERINI IFADE ETMENIN YENI YOLLARINI SÜREKLI ARAMASIDIR VE BU FIKIRLER SIKLIKLA DEĞIŞIR. GÖRÜŞLERI OLDUĞU GIBI KABUL ETMEKTEN HOŞLANMAYAN TAKAWIRA, FELSEFI BIR FIKIR, AHLAKI BIR IKILEM, MANEVI BIR KONU VEYA PRATIK BIR SORUN OLSUN, HER ŞEYE KARŞI SORGULAYICI YAKLAŞIMIYLA TANINIYORDU. ÇALIŞMALARINDAKI KONU YELPAZESI HER ZAMAN SABIR, TEVAZU, SORGULAMA VE DÜRÜSTLÜK GIBI TEMALARLA ILGILENIR.

BOIRA MTEKI, ÇOK KÜÇÜK YAŞLARDA BIR ARKADAŞIYLA BIRLIKTE YAPTIĞI KEŞIF GEZISINDE SOLUK GRI KIREÇ TAŞINI KEŞFETTI. VE 60 KG’LIK BU TAŞTAN ILK DEVASA VE ÖZGÜN BÜSTÜNÜ YARATTI. BU O KADAR GÜÇLÜ VE ŞAŞIRTICI BIR ESERDI KI, GERÇEK BIR SANATÇI OLARAK KARIYERINI BAŞLATTI. BOIRA'NIN ÇALIŞMALARI ZIMBABVE ULUSAL GALERISI (NGZ) VE CHAPUNGU HEYKEL GALERISI'NIN KALICI KOLEKSIYONLARINDA YER ALMAKTADIR. ÇALIŞMALARI ÇEŞITLI ÇIĞIR AÇAN SERGILERIN BIR PARÇASIDIR VE ZIMBABVELI SANATÇILARIN DAHA SERT VE DAHA DAYANIKLI TAŞLARLA ÇALIŞMASINI ETMEDE ETKILI OLDU.

BRIGHTON SANGO, KENDI JENERASYONUNDAKI ZIMBABVE HEYKELTIRAŞLARININ ÖNDE GELEN ISMIYDI VE ÇAĞDAŞ SHONA HEYKEL HAREKETININ GELIŞIMINDE BÜYÜK BIR ETKIYE SAHIPTI. BERNARD MATEMERA'DAN TEMEL TEKNIKLERI ÖĞRENDI, ANCAK TEK BAŞINA ÇALIŞMA VE KENDI TARZINI GELIŞTIRME IHTIYACINI GÜÇLÜ BIR ŞEKILDE HISSETTIĞI IÇIN SADECE BIRKAÇ AY KALDI. SANGO, TÜM ZIMBABVELI HEYKELTIRAŞLAR ARASINDA EN IÇE DÖNÜK OLANI GIBI GÖRÜNÜYOR: ILHAMINI ŞHONA KÜLTÜRÜ VE GELENEĞINDEN ZIYADE IÇINDEN ALIYORDU. SOYUT DUYGUYU ÜÇ BOYUTLU BIÇIMDE IFADE EDEN SOYUT FORMLARI, AFRIKA SANATI OLARAK DÜŞÜNDÜĞÜMÜZ ŞEYE MEYDAN OKUYORDU. BATILI GÖZLEMCILER, KÜBIZM VE MODERN SANAT HAREKETLERINDEN ÖNCEDEN BILGI VE ETKI ALDIĞINI VARSAYIYORDU. SANGO'NUN FIKIRLERI TAMAMEN KENDISINE AITTI KIRSAL ZIMBABVE'DEKI ÜCRA BIR YAMAÇTA KÜBIZMIN 'TEKERLEĞINI YENIDEN ICAT ETTI’- VE ŞHONA HEYKELI O ZAMANDAN BERI ASLA AYNI OLMADI. 1995'TE BRIGHTON, YARATICILIĞINI YÖNLENDIREN YOĞUN KIŞISEL DUYGULAR TARAFINDAN ALTÜST EDILEREK INTIHAR ETTI. SHONA SANAT HAREKETININ EN PARLAK GENÇ YILDIZININ TRAJIK BIR KAYBIYDI.

EDWARD CHIWAWA 1971'DEN 1973'E KADAR TENGENENGE SANATÇI KOLONISINDE YAŞADI, ARDINDAN HARARE'YE TAŞINDI. MOTIF OLARAK SIKLIKLA GÜÇLÜ BIR ŞEKILDE SOYUTLANMIŞ, YUVARLAK INSAN YÜZLERINI KULLANIR. EDWARD CHIWAWA, “TAŞ KENDI ADINA KONUŞUR” DIYOR. SANATÇI 80’LERDEN BERI BIRÇOK ULUSLARARASI SERGIYE KATILDI. 1987’DE BUDAPEŞTE’DEKI “7. ULUSLARARASI KÜÇÜK HEYKEL SERGISI”NIN 1. LIK ÖDÜLÜNÜ KAZANDI. EDWARD CHIWAWA’NIN SERGILERI ARASINDA LONDRA (1981), FRANKFURT (1985), SIDNEY (1986), MELBOURNE (1987), ROMA (1987) VE PARIS (1987) YER ALMIŞTIR.

İLK HEYKELINI 1966 YAPAN CHAURIKA ÖNCE BIR KAPLUMBAĞA HEYKELI YAPTI, ARDINDAN BABUNLAR, BAYKUŞLAR, ASLANLAR , ATLAR VE DIĞERLERI GELDI. DÜNYA ÇAPINDA BIR HAYRAN KITLESINE SAHIPTIR VE ÖZELLIKLE SEVIMLI AT HEYKELLERIYLE TANINIR. ULUSAL VE ULUSLARARASI BIRÇOK SERGIDE YER ALAN SANATÇI AYRICA SHONA SANATINA DAIR KITAPLARDA VE KAPAKLARINDA YER ALMIŞTIR.

FANIZANI 1960 YILINDA TENGENENGE SANAT TOPLULUĞUNDA SERPENTIN TAŞI KAZMAK IÇIN IŞE BAŞLADI VE 1966 YILINDA ILK HEYKELINI YAPTI. FANIZANI, TAŞLARA HISLER AKTARMADA IYIDIR. GÜLÜMSEYEN FIGÜRLER, MUTLU AILE, INSANLAR VE HAYVANLAR ARASINDAKI ETKILEŞIM GENELLIKLE ÇIFTLER VEYA GRUPLAR HALINDE VE AYIRT EDICI ÖZELLIKLERINDEN BIRI OLAN ÇEKIK GÖZLERI UNUTMAMAK GEREKIR. ALMANYA, DANIMARKA, ABD, HOLLANDA, İSVEÇ, KÜBA, AVUSTRALYA, GÜNEY AFRIKA, MALAVI VE ZIMBABVE GIBI BIRÇOK ÜLKEDE SERGILER AÇMIŞTIR.

SADECE "HENRY" OLARAK BILINEN HENRY MUNYARADZI, ZIMBABVE HEYKELTIRAŞLIĞININ ŞAIRIDIR. 1967 'DE HEYKEL YAPMAYA BAŞLAMIŞTIR. HENRY'NIN ÇALIŞMALARININ ÖZÜ, ILHAM VE HAYAL GÜCÜ ALDIĞI TAŞIN ŞEKLINDEN GELIYORDU. ÇALIŞMALARI "KESIŞEN, DÜZ DIKDÖRTGEN ŞEKILLER, DAIRESEL FORMLAR, KONILER, KÜRELER VE SILINDIRLER ILE KARAKTERIZE EDILIR, HEPSI UYUMLU BIR ŞEKILDE ILIŞKILIDIR. HENRY, TÜM DÜNYADA TEK KIŞILIK VE GRUP SERGILERIYLE ULUSLARARASI ALANDA KAYDA DEĞER BIR BAŞARI ELDE ETTI. TAMAMEN KENDI KENDINE ÖĞRENDIĞI BECERISI, DÜNYANIN DÖRT BIR YANINDAKI SANATÇILARI VE SANATSEVERLERI HAYRETE DÜŞÜRMÜŞTÜR.

GENÇ BIR KIZKEN, GELENEKSEL YÖNTEMLERI KULLANARAK HAYVANLARIN KIL MODELLERINI YAPMAYI ÖĞRENDI. 1964’TE ZIMBABVE’NIN EN ÖNDE GELEN HEYKELTRAŞLARINDAN JOSEPH NDANDARIKA ILE EVLENDI VE EŞININ ONU CAYDIRMA ÇABALARINA RAĞMEN 1978 DE BOŞANDIKLARINDA LOCARDIA ÜNLÜ BIR HEYKELTRAŞTI. HEYKELLERINDEN 7 TANESI 1971 YILINDA PARIS RODIN MÜZESINDE YER ALDI. LOCARDIA, ZIMBABVE'NIN EN ÖNEMLI KADIN SANATÇILARINDAN BIRI OLARAK KONUMUNU HER ZAMAN KORUDU. AMERIKA BIRLEŞIK DEVLETLERI, HOLLANDA, GÜNEY AFRIKA VE YENI ZELANDA'DA SERGILER AÇTI VE ATÖLYELER DÜZENLEDI.

1967'DE TENGENENGE'DEKI HEYKELTIRAŞLAR TOPLULUĞU'NA KATILDI. DAHA SONRA FRANK MC EWAN TARAFINDAN KURULAN ATÖLYE OKULU'NUN KURUCU ÜYESI OLDU . ESERLERI, GENELLIKLE INSANLARI VE HAYVAN DÜNYASINI BIRLEŞTIREN BIR RUHLAR VE DOĞAÜSTÜ GÜÇLER DÜNYASINDAN ILHAM ALIR, ISKELETLER ERKEN DÖNEM ÇALIŞMALARINA ILHAM KAYNAĞI OLDU. 1968'DEN BERI DÜNYANIN BIRÇOK YERINDE KAPSAMLI SERGILER AÇTI VE AVRUPA VE KUZEY AMERIKA'DAKI ÖNEMLI KOLEKSIYONLARDA ÇALIŞTI.